AMSTERDAM – Nautilus is een zelfbouwproject op het Zeeburgereiland in Amsterdam. Wij maken bezwaar tegen het feit dat de gemeente op het Zeeburgereiland bouwvergunningen uitsluitend in koppelverkoop uitgeeft met een verplichting tot warmte inkoop bij Westpoort Warmte: een commerciële 50/50 onderneming van gemeente Amsterdam en de NUON. Milieurendement, transparantie, zelfbeheer en kostenreductie zijn voor Nautilus belangrijke argumenten om te investeren in een eigen klimaatinstallatie voor warmteopwekking. Met de eigen installatie bespaart het Nautiluscomplex 60% CO-emissie per jaar ten opzichte van het warmtenet. Zie voor meer informatie het rapport ‘Vergelijking tussen twee warmteopties voor het Nautilus-complex op het Zeeburgereiland’.

Onduidelijkheden over herkomst en tarieven
Vele landelijke rechtzaken rond onduidelijkheden over herkomst en tarieven van grote energieleveanciers zijn een belangrijke reden voor het Nautilus project om de energieopwekking in eigen beheer te willen realiseren. De herkomst van duurzame energie is bij lokale aanbieder of eigen opwek vaak transparanter en minder twijfelachtig dan bij internationaal en/of grootschalig aanbod.

TNO en Het Centrum voor Energievraagstukken
Dat de levering van stadsverwarming door monopolisten leidt tot een zwakke positie van de consument werd al in 2011 aangetoond door TNO en Het Centrum voor Energievraagstukken van de UvA. In het rapport Een onderzoek naar de juridische en economische gevolgen van de gewijzigde Warmtewet wijzen zij ondermeer op de volgende punten:
– Warmteleveranciers beschikken over een monopoliepositie ten opzichte van warmteverbruikers.
Zij hebben daarmee een machtspositie in de zin van artikel 24 Mededinginswet.
– Volgens het verbod van misbruik van een economische machtspositie (artikel 24 Mw) mag een onderneming met een machtspositie geen onredelijke tarieven hanteren. Volgens vaste jurisprudentie van het Hof van Justitie, kan bij een te grote disproportie tussen de werkelijk gemaakte kosten en de werkelijk gevraagde prijs er zowel absoluut gezien als in vergelijking met concurrerende producten sprake zijn van een onbillijke prijs.
– Het “Niet Meer Dan Anders” (NMDA)-beginsel koppelt de warmtetarieven voor de eindgebruikers aan de eindgebruikerstarieven voor de levering van gas. De kosten voor de levering van warmte kunnen aanmerkelijk variëren per installatie. Aangezien de warmtetarieven worden gekoppeld aan de tarieven voor de levering voor gas en niet aan de kosten die daadwerkelijk worden gemaakt voor de levering van warmte in het specifieke geval, staat het NMDA-beginsel op gespannen voet met het mededingingsrecht.
– De positie van de consument op grond van de gewijzigde Warmtewet is verslechterd, nu de redelijkheidstoets van de warmtetarieven is verlaten. De vaststelling van de maximum-tarieven op basis van het NMDA-beginsel sluit niet het risico uit dat groepen consumenten onredelijk hoge tarieven betalen, in die zin dat een grote disproportie bestaat tussen de voor hen werkelijk gemaakt kosten en de gevraagde prijs.

Landelijk meldpunt Warmtewet
Sinds 1 januari 2014 is de Warmtewet van kracht. Deze wet zou warmteafnemers leveringszekerheid en bescherming tegen te hoge tarieven moeten bieden. Consumenten die zijn aangesloten op een warmtenet zoals stadsverwarming, blokverwarming en een warmte-koudeopslaginstallatie, zouden niet meer moeten betalen dan iemand die zijn huis met gas verwarmt.
Helaas kent de nieuwe Warmtewet grote tekortkomingen. In de praktijk blijkt dat de wet nadelig uitpakt voor gebruikers. De Woonbond ontving hier vele vragen en klachten over en berekenden dat huishoudens die zijn aangesloten op stadsverwarming over de afgelopen tien jaar gezamenlijk 600 miljoen tot 1,7 miljard euro te veel betaald voor de levering van warmte. Dat was aanleiding om het meldpunt in het leven te roepen. Zowel individuele huurders als huurdersorganisaties kunnen hier klachten en ervaringen melden. Op die manier kan de Woonbond in politiek Den Haag de noodzaak van verbeteringen duidelijk maken. Het heeft maar liefst 10 jaar geduurd voordat het definitieve ontwerp van de Warmtewet door beide Kamers is goedgekeurd. Ondanks deze lange historie, blinkt de Warmtewet niet uit in helderheid. Er is veel discussie over de interpretatie. Daarnaast blijkt dat veel leveranciers nog niet voldoen aan de verplichtingen die voortvloeien uit de wet. Lang niet alle leveranciers hebben warmtemeters geplaatst of leveringsovereenkomsten opgesteld. Ook is nog niet geregeld dat alle consumenten terecht kunnen bij een onafhankelijke geschillencommissie. http://meldpuntwarmtewet.nl

RECHTZAKEN
Een serie rechtzaken laat zien dat de gespannen relatie tussen de rol van monopolisten en de zwakke positie van de consument in de praktijk tot juridische conflicten leidt:

ENSCHEDE – Wim Lentink wist energiegigant Essent te verslaan in een slepende procedure bij de rechtbank. Hij is, waarschijnlijk als eerste in Nederland, uit onder de verplicht gestelde stadsverwarming. Op basis van de Europese regelgeving wist Lentink de Almelose rechtbank ervan te overtuigen dat hij niet verplicht is om in zijn woning in de Helmerhoek stadsverwarming af te nemen. De Enschedeër kan zich al jaren prima redden met twee straalkachels van 25 euro per stuk, een boiler van twintig liter en een waterkoker. Desondanks stuurde Essent hem ‘gewoon’ een rekening voor stadsverwarming. Onterecht, zo heeft rechter Valk beslist.
Lees de uitspraak van 9 juli 2013 HIER.

De uitspraak kan grote gevolgen hebben voor andere gebruikers van stadsverwarming, met name als het om nieuwe projecten gaat. Essent wil dat niet bevestigen, maar zegt eerst de uitspraak nauwkeurig te moeten bestuderen. Volgens Lentink maken bewoners van Roombeek nu goede kans om hun eigen bijdrage van €5.000,- aan de stadsverwarming in die wijk terug te krijgen. Bron: Tubantia.nl

BREDA – Bewoners van een huis met stadsverwarming kunnen een bedrag van enkele honderden euro’s terugvragen van Essent. Dat stelt het Bredase comité Woekerwarmte op basis van een uitspraak van de Geschillencommissie voor Energie en Water (2008). Bredanaar Boerema slingerde de zaak aan. De geschillencommissie gaf hem gelijk in zijn zaak tegen Essent Retail Energie. Voor Boerema betekent dit een terugbetaling van € 654,- over een periode van 5 jaar. De uitspraak van de commissie houdt in dat veel woningen die langer dan 30 jaar op stadsverwarming zijn aangesloten ten onrechte een aansluitbijdrage via het vastrecht betaalden. Kees van Rhijn van het comité WoekerWarmte geeft aan dat die periode van 30 jaar essentieel is. “Feitelijk gaat het om een lening voor de aansluitkosten die in dertig jaar aan Essent moest worden terugbetaald. En Essent is na die periode gewoon doorgegaan met innen.” Volgens Van Rhijn gaat het in Breda om ‘behoorlijk wat huizen.’ Breda startte begin jaren zeventig met het aansluiten van woningen op stadsverwarming.
Bron: BredaVanDaag.nl

ALMERE – Ook in Almere moeten voorwaarden rond levering van stadswarmte via het gerechtshof worden geregeld. De gemeente Almere en Nuon moeten opnieuw overleggen over de tarieven voor de stadsverwarming. Dat heeft het Gerechtshof in Arnhem bepaald. De gemeente wil dat de energiemaatschappij de tarieven verlaagt in Almere Stad. Daar hebben alle ruim 20.000 huishoudens stadsverwarming en de afspraak was dat zij nooit een hoger bedrag zouden betalen dan bewoners van gas-verwarmde huizen. Volgens de gemeente heeft Nuon die afspraak geschonden.

Het aansluittarief voor stadsverwarming is voor woningen in Poort duizenden euro’s duurder dan voor andere delen van de stad. Wie een woning in Poort wil aansluiten op stadsverwarming, betaalt daar € 6.959 euro voor. Een woning in de wijk Noorderplassen is veel goedkoper om op stadsverwarming aan te sluiten. Daar betaalt men ’maar’ € 4.346 euro. Dat is € 2.613 euro goedkoper. De strijd duurt al jaren en het Hof wil nu toch eerst dat partijen samen de tarieven onder de loep gaan nemen.
Bron: Omroepflevoland.nl

Deze slepende zaak duurt al negen jaar. In 2005 werd ‘Stichting Niet Meer Dan’ opgericht, die zich inzet voor de naleving en het af dwingen van de door de gemeente Almere gesloten overeenkomst met de Nuon omtrent het warmtenet. Stichting Niet Meer Dan streeft naar restitutie aan alle belanghebbenden van hetgeen teveel/onverschuldigd is betaald door het in redelijkheid en billikheid niet nakomen van de voorgenoemde overeenkomst. De stichting steunt de rechtzaak van de gemeente Almere tegen de NUON, die op 14 augustus 2009 van strat ging, over de juistheid van de tarieven voor stadsverwarming. Meer info: www.nietmeerdan.nl

TILBURG – Een groep bewoners van de Tilburgse wijk Reeshof claimt 76 miljoen euro van Essent. Het energiebedrijf voorziet de wijk van stadsverwarming, maar volgens de actiegroep Reeshofwarmte.nl rekent Essent ten onrechte elk jaar 150 euro aansluitkosten. Bij de bouw van de huizen zijn de aansluitkosten al betaald, stellen de bewoners. Ze eisen het bedrag terug dat ze de laatste jaren onterecht hebben betaald, plus rente. Voor sommige huizen zijn de aansluitkosten dertig jaar lang betaald. In Tilburg worden ongeveer 17.000 duizend huishoudens voorzien van stadsverwarming, daarvan liggen 15.000 huishoudens in de wijk Reeshof. De totale schade schat de actiegroep in op 76 miljoen euro. De uitspraak wordt verwacht op 20 april 2016.

Op 27 januari 2014 diende de VVD fractie in de gemeenteraad de motie Juridische Ondersteuning Reeshofwarmte.nl in. De gemeente dient de juridische procesgang van Reeshofwarmte tegen Essent financieel te ondersteunen, aldus de VVD in de motie. Omdat de gemeente de stadsverwarming in Reeshof mede heeft geinitieerd en de deelnemers aan de stadsverwarming in Reeshof significant meer moet betalen aan energiekosten in vergelijking met andere bewoners die niet aan stadsverwarming gebonden zijn, is de gemeente mede verantwoordelijke voor de ontstane situatie. De motie werd aangenomen waarmee een bedrag van €10.000,- voor de procesgang tegen Essent door de gemeente beschikbaar is gesteld. Volgens de actiegroep krijgen ook in andere delen van Brabant bewoners met stadsverwarming een te hoge rekening, bijvoorbeeld in Breda en in Eindhoven.
Bron: NOS, 24 jan 2014

TILBURG – Een groep bewoners uit Tilburg is een petitie gestart tegen ELES (Essent Warmte), de beheerder van het warmtenet. De petitie kreeg binnen korte tijd 2.500 handtekeningen (dd. 26 jan 2014). De bewoners uit Tilburg met stadsverwarming willen dat Eles wegens wanbeleid het beheer van de aansluitingen verliest. Zij menen dat er sprake is van een schandalige manier van verrijking over de rug van de gebruikers en dat er geen euro in ontwikkeling en onderhoud van het net wordt gestoken. Zij willen het recht zelf een nieuwe exploitant kiezen en willen inspraak in de leiding en uitvoering. Zij willen een exploitant die open staat voor redelijkheid en eventueel terecht kan worden gewezen. Geen van deze zaken lijken – ondanks de warmtewet – gewaarborgd bij de rol die lokale monopolisten momenteel krijgen in de exploitatie van warmtenetten.
Bron: Petities.nl

Daarnaast is op grond van artikel 24 van de mededinginswet aangifte gedaan tegen misbruik van de economische machtspositie van ELES. Lees het artikel ‘Vervolg op claim aansluiting stadsverwarming‘ (23 maart 2014) of bekijk de website www.reeshofwarmte.nl

UTRECHT – Ondanks de invoering van de Warmtewet per 1 januari 2014, die gebruikers van stadsverwarming moest beschermen tegen te hoge tarieven, blijken Utrechters onbegrijpelijke tarieven te krijgen. Eind januari viel bij de Utrechtse stadsverwarmingsklanten (35.000 woningen) een brief van Eneco in de bus met de nieuwe tarieven voor 2014. Gemeenteraadslid Jan Wijmenga (ChristenUnie), zelf stadsverwarmingsklant, rekende dankzij besparingen op een lagere energierekening. Wijmenga: “Ik viel echt even van mijn stoel. Het vastrecht is fors lager, maar Eneco heeft gelijk de huur voor de warmtewisselaar met 100% verhoogd. Het lijkt erop dat ik niet minder, maar méér kwijt ben in 2014!” ChristenUnie-fractievoorzitter Jan Wijmenga roept de Tweede Kamer op de wet aan te passen.
Bron: KiesDichtBij

Sinds mei 2016 is de stadsverwarming in Utrecht minder energiezuinig dan dat er is afgesproken. De gemeente zegt verrast te zijn over deze gang van zaken omdat Eneco hen niet heeft geïnformeerd. Omdat één van haar twee eigen elektriciteitscentrales stil ligt, is het energiebedrijf de elektriciteit bij een andere leverancier gaan inkopen. Deze energie is minder energiezuinig dan de voorheen geleverde energie aan de stadsverwarming. Daardoor zijn zo’n 50.000 huizen in Utrecht en Nieuwegein veel minder milieuvriendelijker dan werd aangenomen. Door de rendementsberekiningen naar beneden bij te stellen, voldoen de woningen niet meer aan het bouwbesluit en de daarin gestelde energie prestatie (EPC) normen. De vraag is nu wie voor de kosten moet opdraaien om de woningen alsnog aan de EPC normen te laten voldoen. Het gerenommeerde magazine Cobouw spreekt over “Miljoenen schade na Utrechtse EPC blunder“.

Naar aanleiding van vele berichten in het AD werden er in de Utrechtse raadsvergadering van 14 februari 2016 diverse moties aangenomen, waaronder de motie “Stop aansluiplicht stadsverwarming” waarin het college wordt opgeroepen “een einde te maken aan de aanlsuitplicht op stadsverwarming en bij nieuwbouwhuizen te kiezen voor de meest duurzame en betaalbare wijze om huizen te verwarmen”. Meer informatie: www.stadsverarming.nl

NIEUWEGEIN – Via twitter liet VVD raadslid Henk Jan Schat weten dat ook in Nieuwegein met verkeerde getallen wordt gerekend. Hij kondigde aan op 18 februari raadsvragen te gaan stellen aan het college. Een kleine variatie in het opwekkingsrendement kan grote gevolgen hebben voor de duurzaamheidsprestaties van het warmtenet en daarmee van individuele woningen. Schatting is dat bijna 65% van de Nieuwegeinse woningen wordt verwarmd via het warmtenet. Het bijstelling van de rendementberekening van het warmtenet kan daarmee consequenties hebben voor het energielabel dat is afgegeven bij het aankopen van individuele woningen. Met een degradatie van het energielabel worden woningbezitters gedupeerd door een waardevermindering van hun huis. VVD raadslid Henk Jan Schat heeft het college verzocht uit te rekenen welke kosten hiermee gemoeid zijn.

MEERHOVEN Volgens de kantonrechter zijn energiebedrijven in Meerhoven nalatig geweest omdat zij bewoners vooraf niet volledig hebben geïnformeerd over het periodiek in rekening brengen van extra aansluitkosten voor de stadsverwarming. Dat heeft de kantonrechter bepaald in proefprocessen die op initiatief van de werkgroep Stadsverwarming Meerhoven waren aangespannen.
Huiseigenaren hebben bij de oplevering van hun woning ca. 3000 euro betaald om te worden aangesloten op de stadsverwarming in Meerhoven. In 2011 kwam aan het licht dat bij bewoners ca. 4500 euro extra aansluitkosten over een periode van 30 jaar in rekening worden gebracht. In de contracten die bewoners met de energiebedrijven (Essent, NRE of PNEM) hebben gesloten, is echter niets terug te vinden over de mogelijkheid om periodiek extra aansluitkosten in rekening te brengen. Daarom heeft de werkgroep begin 2013 juridische stappen ondernomen tegen energiebedrijf Ennatuurlijk die de extra aansluitkosten op dit moment in rekening brengt. De werkgroep Stadsverwarming Meerhoven is verheugd dat de indexering en rente door de rechtbank wordt bekritiseerd. Niettemin overweegt de werkgroep hoger beroep omdat zij van mening is dat de extra aansluitkosten überhaupt niet in rekening mogen worden gebracht. De kantonrechter stelt dat Ennatuurlijk extra aansluitkosten in rekening mag brengen zolang de kosten redelijk zijn, ook al hebben bewoners daarmee niet ingestemd. Bron: Meerhoven.nl

DEN HAAG – Al in 2010 vroeg de Haagse Stadspartij of het college van Den Haag bij het ministerie van Economische Zaken, Eneco en zo mogelijk kartelwaakhond NMA wil laten onderzoeken of gebruikers van de Haagse Stadsverwarming de afgelopen jaren teveel hebben betaald. De affaire liep door tot in de Tweede Kamer waar in 2015 een kamermeerderheid de bewoners van de Haagse wijk Ypenburg beter wil beschermen tegen de problemen met hun stadsverwarming. De Hagenaars betalen honderden euro’s meer voor de verwarming van hun huizen. Theo Barenbrug van van de Stichting Stadswarmte Ypenburg: “Wij betalen niet alleen te veel voor de warmte, maar moeten ook 170 euro per jaar huur voor de warmtewisselaar neerleggen, terwijl die al bij de aankoop van het huis is betaald.” Als klap op de vuurpijl zijn de huizen minder goed geïsoleerd. ,,Dat mag volgens landelijke regels,’’ weet Barenbrug. De consequentie: de bewoners moeten meer stoken dan nodig was geweest bij een soortgelijke woning met een gasaansluiting, zegt hij. “Het gaat gemiddeld om vijf tot vijftien procent. We kunnen ook niet wisselen van energieleverancier of overstappen op gas. We zijn gebonden aan die tarieven.”
Bron: AD, 2 maart 2015

Naar een fosiel vrij warmtedistributienetwerk – Door een succesvolle motie (12 februari 2016) van de Haagse Stadspartij komt er onderzoek naar lokale duurzame warmtebronnen. Die moeten een alternatief worden voor de fossiele brandstoffen die op het moment gebruikt worden bij warmtedistributienetwerken in Den Haag. De Haagse warmtedistributienetwerken worden nu nog gevoed door gascentrales. Den Haag heeft er eerder al voor gekozen geen kolenwarmte te accepteren. Het ontwikkelen van alternatieven voor gas is de volgende stap om fossiel-vrij te worden. Daarom roept de motie op “te onderzoeken welke lokale duurzame bronnen geschikt zijn als alternatieve niet-fossiele warmtebron en op welke wijze en termijn deze gerealiseerd kunnen worden”.

LEIDEN, DEN HAAG – Een andere reden om de warmteproductie in eigen beheer te willen realiseren is de afhankelijkheid van een verouderd centralistisch systeem dat onder invloed van nieuwe technologische ontwikkelingen aan vervanging toe is. In Duitsland is de ontwikkeling naar decentrale energieopwekking al lang aan de gang en begint ook haar consequenties in Nederland te openbaren. Tienduizenden woningen in de regio Leiden en Den Haag moeten mogelijk op alternatieve voorzieningen worden overgeschakeld. De duitse energieproducent Eon wil namelijk de energiecentrales in Den Haag en Leiden sluiten als de situatie op de energiemarkt niet verandert.
Door sluiting valt de warmtevoorziening weg voor 13.000 woningen in Leiden en 38.000 Haagse
woningequivalenten. Deze woningen maken nu gebruik van restwarmte van de energiecentrales en moeten geschikt worden gemaakt voor alternatieve warmtebronnen. Momenteel zoeken Eon, warmteleveranciers Nuon en Essent, de gemeenten en de provincie Zuid-Holland naar oplossingen. Verduurzaming van de aangesloten woningen is vooralsnog de meest reële oplossing. De woningen zijn dan geschikt om verwarmd te worden met andere, koelere, warmtebronnen zoals geothermie, warmte-koudesystemen of biocentrales. Systemen waar de bewoners van Nautilus nu al voor kiezen. Zie: Cobouw.nl

To be continued…

ROTTERDAM
PURMEREND
DEVENTER
HENGELO

LANDELIJK – 12 november 2014 schreven de Nederlandse Woonbond, de consumentenbond en Vereniging Eigen Huis een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer om de misstanden met stadsverwarming aan de kaak te stellen. Navraag onder leden van Vereniging Eigen Huis afgelopen najaar leverde 7500 klachten op, waaruit bleek dat mensen vinden dat ze te veel betalen. Er zijn 600.000 huishoudens met stadsverwarming in Nederland. Zij berekenden dat huishoudens die zijn aangesloten op stadsverwarming over de afgelopen tien jaar gezamenlijk 600 miljoen tot 1,7 miljard euro te veel betaald voor de levering van warmte. Bron: Woonbond

Natuurstroom
Een artikel in het Financieel Dagblad benoemt de consequenties van het gebrek aan transparantie nog maar eens: Energieleverancier Nuon heeft het afgelopen decennium tweehonderdduizend klanten en honderden grote bedrijven onjuist voorgelicht over Natuurstroom. In tegenstelling tot wat het bedrijf eerder beweerde, werd de toeslag op de stroomprijs niet in extra nieuwe duurzame energieprojecten gestoken. Dat schrijft Het Financieele Dagblad, 28 augustus 2013 op basis van
eigen onderzoek. Hoewel Nuon de misleiding eerder ontkende, erkent het bedrijf nu dat klanten “niet voldoende zijn geïnformeerd”. Het energiebedrijf wil klanten die tussen maart 1996 en eind 2002 een contract hadden daarom “actief benaderen”. Nuon zoekt nog uit hoe dit het beste te kunnen doen. In 2002 waren meer dan 217.000 huishoudens en een kleine vijfhonderd bedrijven afnemer van Natuurstroom, stroom volledig opgewekt uit schone bronnen. Wanneer deze klanten het teveel betaalde geld zouden terugvorderen, kan dat Nuon tussen de zeventig en honderd miljoen euro kosten, zo schrijft het FD na eigen berekeningen. Bron: NRC